[AKTUALIZACJA – głosowanie jednak 12 września. Szczegóły na końcu wpisu]

Sprawozdanie Rozliczalność, przejrzystość i rzetelność w instytucjach UE

Przygotowany przez posła z grupy Zielonych Svena Giegolda projekt sprawozdania Rozliczalność, przejrzystość i rzetelność w instytucjach UE zawiera szereg propozycji, mających służyć wzrostowi przejrzystości podejmowania decyzji przez instytucje Unii Europejskiej, a także zwiększeniu kontroli nad działalnością lobbystów w Brukseli.

Sprawozdanie zawiera projekt rezolucji Parlamentu Europejskiego w sprawie rozliczalności, przejrzystości i rzetelności w instytucjach UE, a także uzasadnienie, w którym podkreślono, że:

polityka UE wydaje się wielu obywatelom bardziej odległa [niż polityka krajowa/lokalna – przyp. BK], ponieważ w ich przekonaniu obywatele nie mają na nią wpływu. Co gorsza, dzisiejsza Unia Europejska jest czasem postrzegana raczej jako Europa lobbystów niż Europa obywateli. W Brukseli jest więcej aktywnych lobbystów niż w Waszyngtonie. Badania pokazują ogromny brak równowagi między dostępem do unijnych decydentów i wpływem na nich bardzo silnych interesów gospodarczych a takim dostępem i wpływem słabszych interesów społecznych. W celu skrócenia tego postrzeganego dystansu niniejsze sprawozdanie stanowi apel o przyjęcie podejścia składającego się z trzech elementów: instytucje UE muszą zapewnić przejrzystość, rozliczalność i rzetelność oraz ustanowić możliwie jak najwyższe normy w tych obszarach.

Zawartość projektu rezolucji

Projekt rezolucji składa się z 49 punktów, które zgrupowano w 12 częściach:

1. wprowadzenie śladu legislacyjnego i nadanie rejestrowi lobbystów możliwie najbardziej obowiązkowego charakteru;
2. przejrzystość, rozliczalność i rzetelność podczas kontaktów z lobbystami;
3. obrona rzetelności przed konfliktem interesów;
4. okresy przejściowe (tzw. „cooling-off periods”) służące zapewnieniu rzetelności wśród osób sprawujących urząd i personelu;
5. zrównoważony skład grup eksperckich;
6. rzetelność dzięki niezależnej kontroli finansowania partii politycznych na poziomie europejskim;
7. realizacja celu dotyczącego pełnego dostępu do dokumentów;
8. przejrzystość dla celów rozliczalności w procedurze ustawodawczej;
9. przejrzystość zewnętrznej reprezentacji UE i negocjacji prowadzonych przez UE;
10. przejrzystość i rozliczalność zarządzania gospodarczego w strefie euro;
11. ochrona osób zgłaszających zachowania nieetyczne oraz walka z korupcją;
12. wzmacnianie rozliczalności parlamentarnej Komisji i jej agencji.

Wśród tak wielu elementów projektu warto zwrócić szczególną uwagę na propozycje:

1. rozszerzenia liczby informacji publikowanych w unijnym rejestrze lobbingowym, ułatwienie dostępu do informacji o wpływie lobbystów na politykę UE poprzez stworzenie jednej scentralizowanej bazy danych, a także objęcie obowiązkiem publikowania informacji o spotkaniach z lobbystami wszystkich urzędników i polityków zaangażowanych w proces kształtowania polityki UE;
2. wprowadzenia zakazu dla eurodeputowanych do wykonywania w trakcie kadencji pozaparlamentarnej działalności na rzecz firm zaangażowanych w lobbing w instytucjach UE;
3. wprowadzenia trzyletniej karencji (ang. cooling-off period) dla posłów i komisarzy unijnych, podczas którego nie będą oni mogli angażować się w działalność lobbingową w dziedzinie objętej zakresem ich obowiązków;
4. wzmocnienia parlamentarnej komisji etyki, poprzez rozszerzenie jej kompetencji o prawo do inicjowania własnych postępowań w sprawach dotyczących potencjalnego konfliktu interesów oraz upubliczniania jej rekomendacji;
5. publikowania śladu legislacyjnego dotyczącego nowych aktów prawnych, czyli informacji kto ma wpływ na procesy decyzyjne w UE, w czyim imieniu działa i na treść jakich konkretnych regulacji prawnych próbuje wpłynąć;
6. wystąpienia do Komisji Europejskiej z apelem o  o przygotowanie dyrektywy w sprawie ochrony osób zgłaszających zachowania nieetyczne (tzw. sygnalistów) przewidującej minimalne ogólnoeuropejskie normy ochrony.

Przesunięty termin głosowania

Do wydania rezolucji przez Parlament Europejski niezbędne jest najpierw przyjęcie projektu sprawozdania przez właściwą komisję parlamentarną, a następnie jej przegłosowanie podczas posiedzenia plenarnego Parlamentu.

Obecnie znajdujemy się na tym pierwszym etapie, czyli procedowaniu w Komisji Spraw Konstytucyjnych (AFCO). Wstępnie planowano, że głosowanie odbędzie się w dniu 12 września, jednakże dzisiaj dotarła do nas informacja, że głosowanie odbędzie się 15 albo dopiero 29 września.

Powodem przesunięcia są zmiany personalne w AFCO w związku, z którymi część posłów potrzebuje dodatkowego czasu na zapoznanie się z projektem.

Mamy więcej czasu by działać, ale…

Przesunięcie głosowania z jednej strony jest dobrą informacją – daje więcej czasu organizacjom pozarządowym na działanie (szczegóły wkrótce), a przede wszystkim okazję by większa liczba obywateli zapoznała się z treścią samego sprawozdania (polska wersja językowa jest dostępna tutaj) i spróbowała zaapelować do posłów, będących członkami AFCO, o przyjęcie projektu.

Z drugiej jednak strony głosowanie nie może odbyć się zbyt późno. 28 września Komisja Europejska będzie publikować propozycję nowego międzyinstytucjonalnego porozumienia dot. Rejestru Przejrzystości – przed tym dniem projekt sprawozdania powinien zostać przyjęty.

AKTUALIZACJA

Poseł György Schöpflin wycofał swój wniosek o odroczenie głosowania w sprawie sprawozdania Rozliczalność, przejrzystość i rzetelność w instytucjach UE. Głosowanie odbędzie się już 12 września.

Mamy tylko kilka dni by zaapelować do posłów o poparcie przejrzystości instytucji Unii Europejskiej. Śledź jutro naszego bloga, a dowiesz się co możesz zrobić w tej sprawie.

Publikacja współfinansowana ze środków projektu Lobbying transparency in Poland, finansowanego ze środków Open Society Initiative for Europe jako  część działań Fundacji Open Society