Europejski Komitet ds. Współpracy Prawnej (CDCJ) prowadził do 29 kwietnia 2016 r. konsultacje publiczne dot. projektu rekomendacji Komitetu Ministrów Rady Europy dot. prawnej regulacji działalności lobbingowej. Projekt zakłada m.in.:

1. promocję przejrzystości działalności lobbingowej poprzez wprowadzenie jego regulacji;
2. objęcie regulacją lobbystów wykonujących działalność na rzecz osób trzecich, jak również lobbystów wewnętrznych działających na rzecz podmiotu, w którym są zatrudnieni, a także organizacji, stowarzyszeń i innych podmiotów reprezentujących dane profesje czy inne grupy interesów;
3. listę aktywności wyjętych spod regulacji, które obejmują wolność wypowiedzi i prawo petycji, oraz działalność polityczną.
4. wprowadzenie proporcjonalnego obowiązku ujawniania informacji na temat działalności lobbingowej;
5. wprowadzenia rejestrów lobbystów, prowadzony przez organy władzy publicznej;
6. prowadzenie rejestrów online w formie przyjaznej dla użytkownika końcowego;
7. rejestrowanie przynajmniej takich danych jak informacje identyfikujące lobbystę, jego dane kontaktowe, jak również przedmiot zainteresowań czy też interes w jakim lobbysta działa, a także – gdzie będzie to możliwe – informacje na temat podmiotów w imieniu, których lobbysta działa;
8. wprowadzenie odpowiednich norm etycznych dla lobbystów;
9. wprowadzenie efektywnych, proporcjonalnych oraz odstraszających sankcji dla lobbystów niestosujących się do regulacji;
10. wprowadzenie odpowiednich regulacji etycznych dla funkcjonariuszy publicznych, w tym dotyczących takich zagadnień jak konflikt interesów czy zjawisko drzwi obrotowych;
11. powierzenie nadzoru nad działalnością lobbingową władzy publicznej.

O konsultacjach nie tylko informowaliśmy,

Do jutra - konsultacje projektu rekomendacji Rady Europy dot. regulacji lobbingu https://t.co/6ZsnOpLu2r #lobbing pic.twitter.com/aN0MoxQc70

— Fundacja Frank Bold (@FB_found) 28 kwietnia 2016

ale także wzięliśmy w nich czynny udział, przesyłając nasze stanowisko i wskazując na kilka problemów widocznych w obecnej wersji projektu rekomendacji:

1. niejednoznaczność definicji lobbingu, która może prowadzić do znacznego ograniczenia stosowania proponowanych rekomendacji i wyjęcia spod regulacji dużej liczby lobbystów;
2. obecnie projekt zakłada, że uregulowanie działalności lobbingowej mogłoby nastąpić również poprzez wprowadzenie samoregulacji lobbystów, co w naszej ocenie jest złym rozwiązaniem; o ile samoregulacja może towarzyszyć regulacji opartej na powszechnie obowiązującym akcie prawnym, o tyle nie może takiego aktu zastąpić;
3. obowiązek ujawniania szczegółów działalności lobbingowej powinien być jednakowy dla każdego lobbysty – wprowadzenie w tym zakresie zasady proporcjonalności, rozumianej jako możliwość nieobjęcia regulacją lobbystów działających w sprawach mniej istotnych, może prowadzić do nadużyć i faktycznego sparaliżowania kontroli lobbingu;
4. rejestry lobbystów powinny być oparte na standardach otwartych danych, co umożliwi ich łatwe ponowne wykorzystanie;
5. rejestrowi lobbystów powinien towarzyszyć rejestr kontaktów lobbingowych, który zawierałby informacje o wszystkich spotkaniach i innych kontaktach (jak np. przesłanie dokumentu przygotowanego przez lobbystę) między lobbystami a funkcjonariuszami publicznymi;
6. rejestr lobbystów powinien zawierać informacje o ich klientach i otrzymanym wynagrodzeniu;
7. rejestrowi powinna towarzyszyć odpowiednia regulacja śladu legislacyjnego, która pozwalałby ustalić jaki rzeczywisty wpływ na kształt prawa mają lobbyści;
8. rejestrowi powinna także towarzyszyć skuteczna regulacja dot. procederu drzwi obrotowych;
9. wszystkie powyższe informacje powinny być przechowywane w jednej centralnej bazie danych, co umożliwi łatwiejsze zbudowanie obrazu lobbingu w danym kraju i zapoznanie się z nim obywatelom;
10. sankcje powinny być używane jako rozwiązanie ostateczne; powinny zostać poprzedzone innymi narzędziami, zachęcającymi lobbystów do rejestracji i przestrzegania obowiązujących regulacji prawnych;
11. okres zakazu wykonywania działalności lobbingowej przez funkcjonariuszy publicznych po ustąpieniu ze stanowiska powinien być wystarczająco długi, aby osłabić ich kontakty, które mogłyby być wykorzystane w działalności lobbingowej; w wypadku stanowisk kadencyjnych zakaz ten powinien być równie długi jak kadencja.

Z naszym pełnym stanowiskiem (w języku angielskim) można zapoznać się tutaj,

Z nieoficjalnych informacji wynika, że kolejnym krokiem w procesie konsultacji będzie wysłuchanie publiczne, które odbędzie się 14 czerwca w Strasburgu. Postęp prac nad projektem można śledzić na stronie CDCJ.

Miejmy nadzieje, że opisywane prace prowadzone w ramach Rady Europy będą kolejnym impulsem dla polskiego ustawodawcy do znowelizowania polskiej regulacji działalności lobbingowej.

Publikacja współfinansowana ze środków projektu Lobbying transparency in Poland, finansowanego ze środków Open Society Initiative for Europe jako  część działań Fundacji Open Society